تبریک و دعوت

 

روز ملی خلیج همیشه فارس بر همه ی دانشجویان گرامی باد  

 

به همین مناسبت انجمن علمی جغرافیای دانشگاه پیام نور اراک نمایشگاه عکسی با عنوان طبیعت ایران و خلیج فارس برگزار می نماید. 

بدون شک بازدید شما از این نمایشگاه گامی در جهت اعتلای فرهنگ کشور عزیزمان ایران خواهد بود. 

خلیج فارس در آینه تاریخ

 

در طول تاریخ، خلیج فارس نه تنها بخشی از خاک ایران محسوب می‌شده و حاکمیت آن در دست ایرانی‌ها بوده است، بلکه به اذعان تمام منابع تاریخی موجود این پهنه آبی با عناوینی نظیر خلیج فارس، خلیج عجم، دریای فارس و یا بحر فارس شناخته شده است.
نام خلیج فارس از جمله نام‌های تاریخی است که از گذشته بسیار دور تاکنون در اسناد، قراردادها و مکاتبات مورد استفاده همه اقوام و ملت‌ های دور و نزدیک آن، از فارس و عرب، ترک و هندی تا اروپاییان قرار داشته است. از این رو خلیج فارس به عنوان مهمترین گذرگاه نفتی جهان با موقعیت تمدنی ایران پیوندی تنگاتنگ داشته و دارد.
با این حال در دهه‌های گذشته برخی از همسایگان در اقدامی که با روح همزیستی مسالمت‌آمیز ملل و فرهنگ‌های منطقه ناسازگار بوده است، به جای استفاده از نام معتبر «خلیج فارس»، نام خلیج عربی یا خلیج را به کار گرفته‌اند و اخیراً نیز علاوه بر کشورهای عربی پاره‌ای از سازمان‌ها، ارگان‌ها، خبرگزاری‌ها یا مجلات و رسانه‌های بین‌المللی به این نامگذاری مجعول روی آورده‌اند.

با توجه به اینکه کوشش‌های ملی‌گرایان افراطی عرب برای تغییر نام «خلیج فارس» به «خلیج عربی» در سطح بین‌المللی از هیچ گونه پایه و اساس علمی برخوردار نیست، کوشش آنها تنها وحدت واقعی جهان اسلام را به مخاطره می‌اندازد. بعضی کشورهای عربی که در تقابل با ایران به سر می‌برند، در قبال نام خلیج فارس به دنبال منافع خود هستند و در این بین وحدت جهان اسلام را نادیده می‌گیرند. این عمل در شرایطی صورت می‌پذیرد که نیروهای فرامنطقه‌ای حضور روز افزون خود را با استفاده از همین گونه تنش‌ها و اختلافات تثبیت می‌کنند.
در این نوشتار ضمن تشریح موقعیت استراتژیکی خلیج فارس، به بررسی تبارشناسانه نام خلیج فارس و چگونگی شکل‌گیری ادعاهای واهی اعراب در استفاده از نام جعلی خلیج یا خلیج عربی خواهیم پرداخت.

جغرافیای طبیعی و راهبردی خلیج فارس

خلیج فارس، شیار هلالی شکلی است که بیش از یک چهارم ذخایر فسیلی جهان را در خودجای داده و از طریق دریای عمان به اقیانوس هند و آب‌های آزاد راه می‌یابد. این خلیج طولی نزدیک به 900 کیلومتر و پهنایی نزدیک به 240 کیلومتر دارد و در کشاله و چین‌خوردگی‌های پست و فرو افتاده جنوب زاگرس پدید آمده است.
خلیج فارس به عنوان شعبه‌ای بزرگ از اقیانوس هند که بر سر راه کلیه خطوط دریائی در مشرق عدن واقع شده است، مانند دالانی است که بین 24 دقیقه 30 درجه عرض شمالی و 48 دقیقه 50 درجه طول شرقی واقع شده است. حدود آن از شمال و شمال خاوری به سواحل ایران، از شرق به دریای عمان، از جنوب و غرب به شبه جزیره عربستان محدود است. رودخانه‌های دجله و فرات و کارون و کرخه که از جبال ارمنستان و ترکیه سرچشمه گرفته‌اند، به انضمام رودخانه‌های جراح، هندیان و رودهای کوچک دیگر به این دریا می‌ریزند.
آبهای خلیج فارس کم عمق و زیر بستر آن دارای منابع نفت و گاز (هیدروکربن) فراوان است. این عمق در دهانه خلیج 70 تا 90 متر است و هر قدر به طرف بالای خلیج می‌رود کمتر می‌شود و به مسافت 90 کیلومتری تا دهانه شط به 30 متر می‌رسد. عمق خلیج فارس در بیشتر موارد از 50 متر تجاوز نمی‌کند و حداکثر عمق آن به حدود صد متر می‌رسد. این امر به سادگی امکان حفاری و استخراج منابع آن را فراهم می‌سازد. در صیدگاه‌های مروارید عمق خلیج فارس کمتر از 36 متر است. مساحت خلیج فارس 97 هزار مایل مربع است و طول آن از سواحل عمان تا رأس دریا در حدود 50 مایل و عرض آن در مناطق گوناگون میان 29 تا 180 مایل است.1
حاشیه خلیج فارس شامل کشورهای ایران، عراق، کویت، بحرین، عربستان، قطر، امارات و عمان می‌شود و در این بین بیشترین ساحل خلیج فارس که قابلیت کشتیرانی نیز دارد، تحت حاکمیت ایران می‌باشد.
خلیج فارس به مثابه یک راه آبی و دریایی از آغاز تاریخ موقعیت برجسته سیاسی داشته است و به نوعی خاستگاه تمدن‌های بزرگ خاور باستان با پیشینه‌ای چند هزار ساله است. از قرن‌ها پیش عیلامی‌ها از بندر بوشهر و جزیره خارک برای سکنا و کشتیرانی و حکمفرمایی بر سواحل خلیج فارس و بازرگانی با هند غربی و دره نیل استفاده می‌کردند.
اکثر مورخان یونانی ـ از جمله هرودوت ـ معتقدند که بابلی‌ها وسائل مورد نیاز خود را که از عربستان و هندوستان تهیه می‌کردند، از طریق خلیج فارس حمل می‌نمودند. به لحاظ موقعیت سوق‌الجیشی نیز بابل در حوالی خلیج فارس در کنار دجله و فرات قرار گرفته بود و سه دریای فارس، هند و اسود را به هم مرتبط می‌ساخت. همچنین هرودوت و استرابون تأکید می‌کنند که در این نواحی مراکز مهم تجارتی وجود داشته است. 2
هم اکنون نیز خلیج فارس مهم‌ترین آبراه بین‌المللی جهان است که بیش از 50 درصد انرژی جهان در آن نهفته است . 3 خلیج‌فارس و کشورهای ریز و درشت پیرامون آن (ایران، عراق، کویت، عربستان سعودی، بحرین، قطر، امارات متحده عربی و عمان) نزدیک به 10 درصد ازگستره 44 میلیون کیلومتر مربع قاره ‌آسیا را در بر می‌گیرند.
خلیج فارس در مقام محل و معبر مبادله کالا و تجارت میان شرق و غرب؛ نه تنها از زمان‌های دور صحنه رقابت و کشمکش‌های ملل ذینفع و متجاوزان و استعمارگران بوده است بلکه همیشه و بیش از هر دریای دیگری مورد توجه علمای معرفه‌الارض و باستان‌شناسان و مورخان و جغرافیا نویسان قرار داشته است.

پیشینه تاریخی

بنابر مدارک متقن، خلیج فارس از هزاران سال پیش نه توسط ایرانیان، بلکه توسط ملت‌هایی که با ایرانیان مراوده داشته‌اند، از جمله یونانیان و رومیان با عنوان «دریای پارسی» نامیده شده است. عرب‌هانیز قرن‌ها آن را «خلیج‌فارس» یا «بحر فارس» نامیده‌اند. خلیج فارس با همین نام طی هزاران سال گذشته شناخته شده و تمامی کشورها و اقوام مختلف از جمله اعراب از این نام استفاده کرده‌‌اند.
تمام متون قدیمی جغرافی جهان از نقشه‌های هکاتایوس و بطلمیوس تا آثار جغرافیدانان و جهانگردان مسیحی و مسلمانان، شعبه‌‌ای بزرگ از اقیانوس هند را که از جنوب ایران به موازات بحر احمر تا قلب دنیای قدیم پیش رفته است، خلیج فارس یا دریای فارس نامیده‌اند.
از سده‌های هفتم و هشتم پیش میلاد تمام عالمان از جمله آناکسی ماندر، هکاتوس، هرودوت، اراتوستن، هیپارک، پومپونی مله، کراتس مالوس، استرابون، بطلمیوس، مایکروپیوس، ایزیدورسویلی، محمد‌بن موسی الخوارزمی، ابوزید بلخی، ابن سرابیون، ابن رسته، ابن فقیه، قدامه، ابن فضلان، ابن خردادبه، مسعودی، استخری، ابن حوقل، مقدسی، ناصرخسرو، ادریسی، جیحانی، فرازی، بیرونی، ابن جبیر، یاقوت، قزوینی، مستوفی، ابن بطوطه، حافظ، شرف‌الدین علی یزدی، ابوالغازی و … دریای جنوبی ایران را تحت اسامی و عناوینی نظیر خلیج فارس، خلیج پارس، دریای فارس، بحرالفارس، بحر فارس، سینوس پرسیکوس،4 ماره پرسیکوس،5 گلف پرسیک،6 پرژن گلف (گالف)، 7 پرزشیر گلف، پرسیس8 یاپرسیکوس،9 نامیده‌اند. 

 

پی‌نوشت‌ها:
1. برای مطالعه بیشتر در مورد ژئوپلتیک خلیج فارس رجوع کنید به:
پیروز مجتهدزاده، کشورها و مرزها در منطقه ژئوپلتیک خلیج فارس، ترجمه: حمید‌رضا ملک، محمد نوری، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، 1382.
2. هرودوت، تاریخ هرودوت، ترجمه‌ هادی هدایتی، دانشگاه تهران، جلد اول، صص 58ـ 40.
3. 565 میلیاد بشکه نفت (65 درصد از ذخایر نفتی دنیا) و 30/7 تریلیون متر مکعب گاز در خلیج فارس می‌باشد.
4. Sinus Persicus
5. Mare Persicum
6. Sinus Persicus
7. Mare Persicus
8. Gulf Persique
9. Persis Gulf

بررسی آلودگی آب و هوای اراک

به گزارش مرکزی دیلی و به نقل از سایت مجنون نیوز با تلاش مهندس عباس رجائی نماینده مردم اراک ،کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی و بدنبال شکایت های مکرر مردم اراک  به کمیسیون کشاورزی ،آب و منابع طبیعی ،تصمیمات مهمی در خصوص  مشکلات زیست محیطی اراک گرفته شد.

کمیسیون کشاورزی ،آب و منابع طبیعی با توجه  به بندهای ج ماده ی۶۱،الف ماده ی ۶۲ و الف ماده ی ۶۷ قانون برنامه ی پنجساله چهارم توسعه و مواد ۱۴،۱۵ و۱۶ قانون نحوه ی جلوگیری از آلودگی هوا مصوب ۳/۲/۱۳۷۴ , همچنین مفاد تصویب نامه هیات محترم وزیران در زمینه کنترل و کاهش آلودگی هوای اراک و عملکرد دستگاه های اجرایی در این راستا در شهرستان اراک(در خصوص کارخانجات آلومینیوم ایران،پتروشیمی،پالایشگاه شازند،نیروگاه حرارتی شازند اراک،تالاب میقان و عملکرد شرکت املاح معدنی و نحوه ی تخلیه ی فاضلاب شهری اراک در این تالاب،پسماندهای خانگی،بیمارستانی و صنعتی اراک و نحوه ی دفع و یا بازیافت آن)و با عنایت به مفاد مواد نظارتی کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی در قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی،در جلسه ای که به همین منظور در ساعت ۱۴ الی ۱۸ روزشنبه مورخ۲۹/۱/۱۳۸۸در محل کمیسیون با حضور مسئولان کشوری و استان برگزار کرد و طی آن موضوعات زیست محیطی شهرستان اراک مورد بررسی قرار داد  که پایگاه خبری -تحلیلی مجنون نیوز برای اولین بار اقدام به انتشار نتایج حاصله و تصمیمات جلسه می کند:

الزامات و توافقات عمومی

الف-دستگاه های اجرایی و صنایع مطروحه در این صورتجلسه وظایف محوله را به صورت دقیق و در زمان بندی قید شده به مرحله ی اجرا در آورند.ب-سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به ارائه گزارش های ماهیانه از پیشرفت عملکرد دستگاه های اجرایی و صنایع (حسب مورد)مندرج در این صورتجلسه به کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی اقدام نماید.ج-استانداری مرکزی بر حسن اجرای مفاد این صورتجلسه نظارت نماید.

مصوبات

الف-کارخانه آلومینیوم ایران(ایرالکو):

۱-کارگاه پخت آند فعلی کارخانه ،حداکثر تا پایان تیرماه سال ۱۳۸۸ کلا تعطیل گردیده و نیروی انسانی شاغل در آن در سایر بخش های کارخانه آلومینیوم به کار گرفته شوند.

۲-کلیه ی خطوط تولید و احیا کارخانه قدیم آلومینیوم،حداکثر تا پایان شهریور ۱۳۸۸ تعطیل گردیده و نیروی انسانی شاغل در آن در سایر بخش های کارخانه آلومینیوم به کار گرفته شوند.

۳-کارخانه ی آلومینیوم موظف گردید ظرف دو ماه پس ازاین جلسه،نسبت به راه اندازی کامل سیستم های پایش و کنترل آلودگی خطوط کارخانه ۱۱۰ هزار تنی مطابق با استانداردهای تعیین شده از سوی محیط زیست و تحت نظارت این سازمان اقدام و همچنین با هزینه ی خود،نسبت به نصب سامانه های اندازه گیری گازهای حاصل از فرآیند تولید آلومینیوم (حداقل سه سامانه)مطابق با استانداردهای زیست محیطی و تحت نظارت این سازمان اقدام نماید.

۴-بعد از تعطیلی کامل کارخانه قدیم،در صورتی که کارخانه آلومینیوم موفق به اخذ کلیه تاییدیه های زیست محیطی مطابق با آخرین استانداردهای جهانی شد،می تواند از مجموعه امکانات موجود در محل ،نسبت به توسعه ی خطوط جدید احیا با رعایت آخرین استانداردهای جهانی،در حد هفتاد هزار تن،اقدام نماید.احداث و راه اندازی کارخانه پخت آند،به هر صورت و تحت هر گونه استانداردی در محل فعلی کارخانه اکیدا ممنوع و تابع تصمیمات قبلی هیات وزیران می باشد.

۵-وزارت صنایع و معادن موظف است در اجرای مفاد فوق الذکر نظارت و همکاری های لازم را بعمل آورد.

۶-سازمان حفاظت محیط زیست موظف است بدون هیچگونه اغماضی بر اجرای موارد فوق الذکر طبق زمان بندی تعیین شده نظارت نماید.در صورتی که هر یک از موارد مندرج در بندهای ۱ تا ۳ فوق، مطابق زمان بندی تعیین شده رعایت نگردد،محیط زیست مکلف است از طریق دادستانی اراک نسبت به اعمال قانون اقدام نموده و این مصوبات را به مرحله ی اجر در آورده و گزارش آن را به کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی ارسال نماید.

ب-نیروگاه حرارتی شازند در اراک:

۱-به لحاظ شرایط خاص شهر اراک از نظر آلودگی هوا،وزارتین نفت و نیرو موظف گردیدند در تمامی ایام سال نسبت به تامین سوخت نیروگاه حرارتی شازند اراک از طریق گاز طبیعی اقدام نمایند.در صورت بروز شرایط اضطرار و یا حوادث غیر مترقبه و قطع گاز،در ایام محدود،وزارت نفت نسبت به تامین سوخت نیروگاه از طریق سوخت سبک اقدام نماید.

۲-نیروگاه حرارتی شازند اراک موظف گردید ظرف سه ماه پس از این جلسه،نسبت به نصب و راه اندازی کامل سیستم های پایش و کنترل آلودگی دودکش های نیروگاه مطابق با استانداردهای تعیین شده از سوی محیط زیست و تحت نظارت این سازمان اقدام نماید.

۳-مشارکت نیروگاه حرارتی شازند اراک در اجرای بند ۲ این صورتجلسه مندرج در مصوبات مربوطه به کارخانه پتروشیمی اراک

۴-وزارت نیرو موظف است در اجرای مفاد فوق الذکر نظارت و همکاری های لازم را بعمل آورد.

۵-سازمان حفاظت محیط زیست موظف است بدون هیچگونه اغماضی بر اجرای موارد فوق الذکر نظارت نماید.در صورتی که هر یک از موارد فوق،رعایت نگردد،محیط زیست مکلف است از طریق دادستانی اراک نسبت به اعمال قانون اقدام نموده و این مصوبات را به مرحله ی اجرا درآورده و گزارش آن رابه کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی ارسال نماید.

ج-کارخانه پتروشیمی اراک:

۱-کارخانه پتروشیمی اراک موظف شد با هزینه ی خود و حداکثر تا پایان سال ۱۳۸۸ با نظارت کامل سازمان محیط زیست و با رعایت استانداردهای زیست محیطی،نسبت به افزایش ظرفیت تصفیه خانه فاضلاب،استقرار کامل سیستم های کنترل و پایش آلودگی پساب و پسماندها و اجرای روش های کنترل و هدایت سیلاب های اراضی تحت پوشش کارخانه اقدام نماید.

۲-به منظور کنترل کیفیت آبهای زیر زمینی منطقه و حفظ شرایط بهینه ی آن،کارخانه ی پتروشیمی اراک و نیروگاه حرارتی و پالایشگاه شازند اراک،مشترکا و تحت نظارت و برنامه ی تنظیمی مشترک از سوی محیط زیست استان و شرکت آب منطقه ای استان مرکزی،حداکثر تا پایان شهریور سال ۱۳۸۸،نسبت به استقرار سیستم پایش کنترل کیفیت آب زیر زمینی اقدام نمایند.

۳-وزارت نفت موظف است در اجرای مفاد فوق الذکر نظارت و همکاری های لازم را بعمل آورد.

۴-سازمان حفاظت محیط زیست موظف است بدون هیچگونه اغماضی بر اجرای موارد فوق الذکر نظارت نماید.در صورتی که هر یک از موارد فوق،رعایت نگردد،محیط زیست مکلف است از طریق دادستانی اراک نسبت به اعمال قانون اقدام نموده و این مصوبات را به مرحله ی اجرا درآورده و گزارش آن رابه کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی ارسال نماید.

د-پالایشگاه شازند اراک:

۱-پالایشگاه شازند اراک موظف شد با هزینه ی خود و حداکثر تا پایان شهریور سال ۱۳۸۹ با نظارت کامل سازمان حفاظت محیط زیست و با رعایت آخرین استانداردهای زیست محیطی ،نسبت به نصب تاسیسات کوره زباله سوز برای امحا پسماندها،نصب و اجرای سیستم کامل پایش آلودگی ناشی از گازهای خروجی از دودکش ها،ایجاد واحد گوگردزدایی از فرآورده ها و بازیافت آن،ایزوله نمودن کلیه ی حوضچه های پساب و اجرای سیستم پیشرفته ی فاضلاب و رفع کلیه ی معایب زیست محیطی اقدام نماید.

۲-مشارکت در اجرای بند ۲ این صورتجلسه مندرج در مصوبات مربوط به کارخانه پتروشیمی اراک.

۳-وزارت نفت موظف است در اجرای مفاد فوق الذکر نظارت و همکاری های لازم را بعمل آورد.

۴-سازمان حفاظت محیط زیست موظف است بدون هیچگونه اغماضی بر اجرای موارد فوق الذکر نظارت نماید.در صورتی که هر یک از موارد فوق،رعایت نگردد،محیط زیست مکلف است از طریق دادستانی اراک نسبت به اعمال قانون اقدام نموده و این مصوبات را به مرحله ی اجرا درآورده و گزارش آن رابه کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی ارسال نماید.

ه-شرکت املاح معدنی اراک:

۱-به منظور حفظ پایداری محیط زیست و ایجاد شرایط مطلوب بهره برداری،شرکت املاح معدنی موظف است ضمن پرهیز از هر گونه عملیات تعریض در جاده ی احداثی و عدم توسعه ی آن،تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست و شرکت آب منطقه ای استان مرکزی،حداکثر تا پایان شهریور ۱۳۸۸،نسبت به لوله گذاری های مورد نیاز تبادل جریانات آبی تالاب اقدام نماید.

۲-شرکت املاح معدنی موظف است در برداشت از معدن سولفات سدیم واقع در تالاب،ضمن رعایت زمان بندی اعلامی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست،حداکثر تا پایان شهریور ۱۳۸۸،کلیه ی باطله های برداشتی قبلی را مطابق با نظر سازمان مذکور به مکان های اولیه برگشت داده و منبعد نیز رعایت این اصول را بنماید.

۳-شرکت املاح معدنی موظف است با هزینه ی خود و تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست،حداکثر تا پایان سال ۱۳۸۸ نسبت به انجام مطالعات ارزش گذاری اقتصادی و زیست محیطی کل تالاب میقان اقدام نموده و گزارش آن را به سازمان حفاظت محیط زیست ارائه نماید.

۴-وزارت صنایع و معادن موظف است در اجرای مفاد فوق الذکرنظارت و همکاری های لازم را بعمل آورد.

۵-سازمان حفاظت محیط زیست موظف است بدون هیچگونه اغماضی بر اجرای موارد فوق الذکر نظارت نماید.در صورتی که هر یک از موارد فوق،رعایت نگردد،محیط زیست مکلف است از طریق دادستانی اراک نسبت به اعمال قانون اقدام نموده و این مصوبات را به مرحله ی اجرا درآورده و گزارش آن رابه کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی ارسال نماید.

و-بدلیل کمبود وقت و لزوم مباحثه ی بیشتر و حضور برخی مقامات دیگر در جلسه،بحث پیرامون مسائل زیست محیطی فاضلاب شهری،زباله های شهری،صنعتی و بیمارستانی اراک ومسائل مربوط به آن به جلسه ای دیگر موکول گردید.

لازم به ذکر است مسئولان ذیل در جلسه حضور داشتند:

فاطمه واعظ آشتیانی رئیس سازمان حفاظت محیط زیست-مهندس عباس رجائی نماینده اراک،کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی –شعبانی فرد استاندار مرکزی -مسعود سمیعی نژاد معاون وزیر صنایع و معادن-محمد نژاد معاون وزیر نفت-متولی زاده قائم مقام توانیر-علیرضا اورنگی رئیس سازمان امور اراضی وزارت جهاد کشاورزی-بازوند معاون عمرانی استاندار مرکزی- حسن آصفری فرماندار اراک-حمید جلالوندی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی- رمضانی رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک- مرتضی مرجانی مدیر عامل آلومینیوم ایران- مدیر کل اطلاعات  استان مرکزی و……

به گزارش مرکزی دیلی و به نقل از سایت مجنون نیوز با تلاش مهندس عباس رجائی نماینده مردم اراک ،کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی و بدنبال شکایت های مکرر مردم اراک  به کمیسیون کشاورزی ،آب و منابع طبیعی ،تصمیمات مهمی در خصوص  مشکلات زیست محیطی اراک گرفته شد.

کمیسیون کشاورزی ،آب و منابع طبیعی با توجه  به بندهای ج ماده ی۶۱،الف ماده ی ۶۲ و الف ماده ی ۶۷ قانون برنامه ی پنجساله چهارم توسعه و مواد ۱۴،۱۵ و۱۶ قانون نحوه ی جلوگیری از آلودگی هوا مصوب ۳/۲/۱۳۷۴ , همچنین مفاد تصویب نامه هیات محترم وزیران در زمینه کنترل و کاهش آلودگی هوای اراک و عملکرد دستگاه های اجرایی در این راستا در شهرستان اراک(در خصوص کارخانجات آلومینیوم ایران،پتروشیمی،پالایشگاه شازند،نیروگاه حرارتی شازند اراک،تالاب میقان و عملکرد شرکت املاح معدنی و نحوه ی تخلیه ی فاضلاب شهری اراک در این تالاب،پسماندهای خانگی،بیمارستانی و صنعتی اراک و نحوه ی دفع و یا بازیافت آن)و با عنایت به مفاد مواد نظارتی کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی در قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی،در جلسه ای که به همین منظور در ساعت ۱۴ الی ۱۸ روزشنبه مورخ۲۹/۱/۱۳۸۸در محل کمیسیون با حضور مسئولان کشوری و استان برگزار کرد و طی آن موضوعات زیست محیطی شهرستان اراک مورد بررسی قرار داد  که پایگاه خبری -تحلیلی مجنون نیوز برای اولین بار اقدام به انتشار نتایج حاصله و تصمیمات جلسه می کند:

الزامات و توافقات عمومی

الف-دستگاه های اجرایی و صنایع مطروحه در این صورتجلسه وظایف محوله را به صورت دقیق و در زمان بندی قید شده به مرحله ی اجرا در آورند.ب-سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به ارائه گزارش های ماهیانه از پیشرفت عملکرد دستگاه های اجرایی و صنایع (حسب مورد)مندرج در این صورتجلسه به کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی اقدام نماید.ج-استانداری مرکزی بر حسن اجرای مفاد این صورتجلسه نظارت نماید.

مصوبات

الف-کارخانه آلومینیوم ایران(ایرالکو):

۱-کارگاه پخت آند فعلی کارخانه ،حداکثر تا پایان تیرماه سال ۱۳۸۸ کلا تعطیل گردیده و نیروی انسانی شاغل در آن در سایر بخش های کارخانه آلومینیوم به کار گرفته شوند.

۲-کلیه ی خطوط تولید و احیا کارخانه قدیم آلومینیوم،حداکثر تا پایان شهریور ۱۳۸۸ تعطیل گردیده و نیروی انسانی شاغل در آن در سایر بخش های کارخانه آلومینیوم به کار گرفته شوند.

۳-کارخانه ی آلومینیوم موظف گردید ظرف دو ماه پس ازاین جلسه،نسبت به راه اندازی کامل سیستم های پایش و کنترل آلودگی خطوط کارخانه ۱۱۰ هزار تنی مطابق با استانداردهای تعیین شده از سوی محیط زیست و تحت نظارت این سازمان اقدام و همچنین با هزینه ی خود،نسبت به نصب سامانه های اندازه گیری گازهای حاصل از فرآیند تولید آلومینیوم (حداقل سه سامانه)مطابق با استانداردهای زیست محیطی و تحت نظارت این سازمان اقدام نماید.

۴-بعد از تعطیلی کامل کارخانه قدیم،در صورتی که کارخانه آلومینیوم موفق به اخذ کلیه تاییدیه های زیست محیطی مطابق با آخرین استانداردهای جهانی شد،می تواند از مجموعه امکانات موجود در محل ،نسبت به توسعه ی خطوط جدید احیا با رعایت آخرین استانداردهای جهانی،در حد هفتاد هزار تن،اقدام نماید.احداث و راه اندازی کارخانه پخت آند،به هر صورت و تحت هر گونه استانداردی در محل فعلی کارخانه اکیدا ممنوع و تابع تصمیمات قبلی هیات وزیران می باشد.

۵-وزارت صنایع و معادن موظف است در اجرای مفاد فوق الذکر نظارت و همکاری های لازم را بعمل آورد.

۶-سازمان حفاظت محیط زیست موظف است بدون هیچگونه اغماضی بر اجرای موارد فوق الذکر طبق زمان بندی تعیین شده نظارت نماید.در صورتی که هر یک از موارد مندرج در بندهای ۱ تا ۳ فوق، مطابق زمان بندی تعیین شده رعایت نگردد،محیط زیست مکلف است از طریق دادستانی اراک نسبت به اعمال قانون اقدام نموده و این مصوبات را به مرحله ی اجر در آورده و گزارش آن را به کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی ارسال نماید.

ب-نیروگاه حرارتی شازند در اراک:

۱-به لحاظ شرایط خاص شهر اراک از نظر آلودگی هوا،وزارتین نفت و نیرو موظف گردیدند در تمامی ایام سال نسبت به تامین سوخت نیروگاه حرارتی شازند اراک از طریق گاز طبیعی اقدام نمایند.در صورت بروز شرایط اضطرار و یا حوادث غیر مترقبه و قطع گاز،در ایام محدود،وزارت نفت نسبت به تامین سوخت نیروگاه از طریق سوخت سبک اقدام نماید.

۲-نیروگاه حرارتی شازند اراک موظف گردید ظرف سه ماه پس از این جلسه،نسبت به نصب و راه اندازی کامل سیستم های پایش و کنترل آلودگی دودکش های نیروگاه مطابق با استانداردهای تعیین شده از سوی محیط زیست و تحت نظارت این سازمان اقدام نماید.

۳-مشارکت نیروگاه حرارتی شازند اراک در اجرای بند ۲ این صورتجلسه مندرج در مصوبات مربوطه به کارخانه پتروشیمی اراک

۴-وزارت نیرو موظف است در اجرای مفاد فوق الذکر نظارت و همکاری های لازم را بعمل آورد.

۵-سازمان حفاظت محیط زیست موظف است بدون هیچگونه اغماضی بر اجرای موارد فوق الذکر نظارت نماید.در صورتی که هر یک از موارد فوق،رعایت نگردد،محیط زیست مکلف است از طریق دادستانی اراک نسبت به اعمال قانون اقدام نموده و این مصوبات را به مرحله ی اجرا درآورده و گزارش آن رابه کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی ارسال نماید.

ج-کارخانه پتروشیمی اراک:

۱-کارخانه پتروشیمی اراک موظف شد با هزینه ی خود و حداکثر تا پایان سال ۱۳۸۸ با نظارت کامل سازمان محیط زیست و با رعایت استانداردهای زیست محیطی،نسبت به افزایش ظرفیت تصفیه خانه فاضلاب،استقرار کامل سیستم های کنترل و پایش آلودگی پساب و پسماندها و اجرای روش های کنترل و هدایت سیلاب های اراضی تحت پوشش کارخانه اقدام نماید.

۲-به منظور کنترل کیفیت آبهای زیر زمینی منطقه و حفظ شرایط بهینه ی آن،کارخانه ی پتروشیمی اراک و نیروگاه حرارتی و پالایشگاه شازند اراک،مشترکا و تحت نظارت و برنامه ی تنظیمی مشترک از سوی محیط زیست استان و شرکت آب منطقه ای استان مرکزی،حداکثر تا پایان شهریور سال ۱۳۸۸،نسبت به استقرار سیستم پایش کنترل کیفیت آب زیر زمینی اقدام نمایند.

۳-وزارت نفت موظف است در اجرای مفاد فوق الذکر نظارت و همکاری های لازم را بعمل آورد.

۴-سازمان حفاظت محیط زیست موظف است بدون هیچگونه اغماضی بر اجرای موارد فوق الذکر نظارت نماید.در صورتی که هر یک از موارد فوق،رعایت نگردد،محیط زیست مکلف است از طریق دادستانی اراک نسبت به اعمال قانون اقدام نموده و این مصوبات را به مرحله ی اجرا درآورده و گزارش آن رابه کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی ارسال نماید.

د-پالایشگاه شازند اراک:

۱-پالایشگاه شازند اراک موظف شد با هزینه ی خود و حداکثر تا پایان شهریور سال ۱۳۸۹ با نظارت کامل سازمان حفاظت محیط زیست و با رعایت آخرین استانداردهای زیست محیطی ،نسبت به نصب تاسیسات کوره زباله سوز برای امحا پسماندها،نصب و اجرای سیستم کامل پایش آلودگی ناشی از گازهای خروجی از دودکش ها،ایجاد واحد گوگردزدایی از فرآورده ها و بازیافت آن،ایزوله نمودن کلیه ی حوضچه های پساب و اجرای سیستم پیشرفته ی فاضلاب و رفع کلیه ی معایب زیست محیطی اقدام نماید.

۲-مشارکت در اجرای بند ۲ این صورتجلسه مندرج در مصوبات مربوط به کارخانه پتروشیمی اراک.

۳-وزارت نفت موظف است در اجرای مفاد فوق الذکر نظارت و همکاری های لازم را بعمل آورد.

۴-سازمان حفاظت محیط زیست موظف است بدون هیچگونه اغماضی بر اجرای موارد فوق الذکر نظارت نماید.در صورتی که هر یک از موارد فوق،رعایت نگردد،محیط زیست مکلف است از طریق دادستانی اراک نسبت به اعمال قانون اقدام نموده و این مصوبات را به مرحله ی اجرا درآورده و گزارش آن رابه کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی ارسال نماید.

ه-شرکت املاح معدنی اراک:

۱-به منظور حفظ پایداری محیط زیست و ایجاد شرایط مطلوب بهره برداری،شرکت املاح معدنی موظف است ضمن پرهیز از هر گونه عملیات تعریض در جاده ی احداثی و عدم توسعه ی آن،تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست و شرکت آب منطقه ای استان مرکزی،حداکثر تا پایان شهریور ۱۳۸۸،نسبت به لوله گذاری های مورد نیاز تبادل جریانات آبی تالاب اقدام نماید.

۲-شرکت املاح معدنی موظف است در برداشت از معدن سولفات سدیم واقع در تالاب،ضمن رعایت زمان بندی اعلامی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست،حداکثر تا پایان شهریور ۱۳۸۸،کلیه ی باطله های برداشتی قبلی را مطابق با نظر سازمان مذکور به مکان های اولیه برگشت داده و منبعد نیز رعایت این اصول را بنماید.

۳-شرکت املاح معدنی موظف است با هزینه ی خود و تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست،حداکثر تا پایان سال ۱۳۸۸ نسبت به انجام مطالعات ارزش گذاری اقتصادی و زیست محیطی کل تالاب میقان اقدام نموده و گزارش آن را به سازمان حفاظت محیط زیست ارائه نماید.

۴-وزارت صنایع و معادن موظف است در اجرای مفاد فوق الذکرنظارت و همکاری های لازم را بعمل آورد.

۵-سازمان حفاظت محیط زیست موظف است بدون هیچگونه اغماضی بر اجرای موارد فوق الذکر نظارت نماید.در صورتی که هر یک از موارد فوق،رعایت نگردد،محیط زیست مکلف است از طریق دادستانی اراک نسبت به اعمال قانون اقدام نموده و این مصوبات را به مرحله ی اجرا درآورده و گزارش آن رابه کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی ارسال نماید.

و-بدلیل کمبود وقت و لزوم مباحثه ی بیشتر و حضور برخی مقامات دیگر در جلسه،بحث پیرامون مسائل زیست محیطی فاضلاب شهری،زباله های شهری،صنعتی و بیمارستانی اراک ومسائل مربوط به آن به جلسه ای دیگر موکول گردید.

لازم به ذکر است مسئولان ذیل در جلسه حضور داشتند:

فاطمه واعظ آشتیانی رئیس سازمان حفاظت محیط زیست-مهندس عباس رجائی نماینده اراک،کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی –شعبانی فرد استاندار مرکزی -مسعود سمیعی نژاد معاون وزیر صنایع و معادن-محمد نژاد معاون وزیر نفت-متولی زاده قائم مقام توانیر-علیرضا اورنگی رئیس سازمان امور اراضی وزارت جهاد کشاورزی-بازوند معاون عمرانی استاندار مرکزی- حسن آصفری فرماندار اراک-حمید جلالوندی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی- رمضانی رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک- مرتضی مرجانی مدیر عامل آلومینیوم ایران- مدیر کل اطلاعات  استان مرکزی و……



جاذبه سیاحتی استان مرکزی

جاذبه های سیاحتی استان مرکزی و شهرستان ساوه

مجموعه تاریخی بازار اراک :

مجموعه تاریخی بازار اراک از بناهای اولیه شهر اراک است که در زمان فتحعلی شاه قاجار تأسیس گردیده است . در این مجموعه کلیه امکانات رفاهی از قبیل مسجد ، حمام ، مدرسه ، و آب انبار احداث گردیده است . بازار اراک در دو محور شمالی جنوبی و شرقی غربی به طور مستقیم و عمود بر هم در مرکز بافت چهار خانه اولیه شهر قرار دارد . در چهار طرف بازار چهار دروازه بوده که همگی در طول زمان و گسترش شهر از بین رفته اند .

بنای تاریخی حمام چهار فصل:

این بنا مربوط به دوران قاجاریه است و از آثار ارزشمند و بسیار زیبای منطقه محسوب می شود . این حمام دارای سه سمت بوده ، حمام مردانه ، زنانه و حمام اقلیتهای مذهبی این حمام چند متر از سطح خیابان پائین تر است . رخت کن حمام با کاشیهای زیبای هفت رنگ تزئین شده است . در حال حاضر این حمام به عنوان گنجینه چهار فصل مورد بازدید علاقه مندان قرار می گیرد .

بنای تاریخی مدرسه سپهدار :

این مدرسه از بناهای اولیه شهر است که در دوران فتحعلی شاه قاجار همزمان با شهر سلطان آباد ( اراک ) به وسیله یوسف خان سپهدار ساخته شده است . سبک بنا تا حدودی از سبک مدارس دوره صفویه اقتباس شده ، اما کاشیکاریها ، ویژه دوره قاجاریه است . این بنا دارای کسجد ، آب انبار و صحنی نسبتاً وسیع با حوضی سنگی در وسط آن است .

شهر زیر زمینی ذلف آباد :

در 22 کیلومتری شمال اراک از توابع فراهان آثاری دیده کی شود که به آن شهر قدیمی ذلف آباد کی گویند ، خرابه های موجود نشان می دهد که در گذشته این شهر ، آباد و بزرگ بوده است ، ولی در حال حاضر به جزء چند اثر تخریب شده این منطقه چیزی ملاحظه نمی گردد .

بنای تاریخی پیر مراد آباد :

در روستای مرادآباد در 14 کیلومتری شمال شرقی شهر اراک بقعه ای به نام پیر مراد آباد وجود دارد . بنابر اعتقاد عامه مردم دستور ساخت این بقعه را شاپور ذوالکتاف داده است که بعدها این بنا از بین می رود لیکن در دوره سلجوقی بقعه ای مجدد بنا می گردد .

روستای ساروق انجدان :

«این روستا در37 کیلومتری شرق اراک واقع است بقاع شاه غریب قلندر و بقعه چهل دختران در این روستا قرار دارد.تاریخ این بناها مربوط به دوره صفویه است.»

امامزاده شاهزاده حسین :

«این امامزاده در روستای نظام آباد در 40 کیلومتری شمال شهر اراک واقع شده است و از بناهای دوره صفویه محسوب می شود.»

مرقد شاهزاده محمد عابد :

این امامزاده یکی از بناهای مذهبی و مهم منطقه است که در 12 کیلومتری شمال شهر اراک و در مجاورت روستای مشهد میقان واقع شده است این امامزاده ، مرقد شاهزاده محمد عابد فرزند امام موسی کاظم و از بناهای دوره صفویه است.

آتشکده برزوی راهگرد :

این آتشکده تاریخی در روستای راهگرد در 65 کیلومتری شمال شرقی اراک واقع است و قدمت آن مربوط به دوران ساسانی است و نمای آن از آجر و سنگ می باشد.

بنای تاریخی کاروانسرا :

این بنا مربوط به دوران صفویه است که در مشک آباد و در فاصله 40 کیلومتری شرق اراک ، نزدیک روستای انجدان و امان آباد قرار دارد این کاروانسراها مربع شکل در مسیر اصفهان به غرب ایران ساخته شده است.

ا مامزاده ابراهیم :

این امامزاده در روستای مشهد الکوبه در 45 کیلومتری شمال شهر اراک واقع شده است و از بناهای دوره صفویه محسوب می شود

امامزاده حوا خاتون :

این امامزاده در روستای موت آباد در 15 کیلومتری شمال شهر اراک قرار گرفته که از سه بنای مجزا تشکیل شده است. تاریخ این امامزاده مربوط به قرن پنجم هجری قمری است.

امامزاده هفتاد و دو تن ساروق :

در روستای ساروق فراهان واقع در شمال غربی از آن ، بقاع متبرکه هفتادودو تن موجود است که از لحاظ مذهبی و تاریخی مورد توجه مردم است این بنا در قرن ششم هجری ساخته شده است.

 

رودها :
در این استان دو رودخانه معروف وجود دارد :
الف : رودخانه قره چای یا زرین رود :
این رودخانه از دو رود تشکیل می شود و وسعت حوزه آبریز آن حدود 23921 کیلومتر مربع است . شاخه جنوب آن از کوه های سربند و راسوند و تالاب وعمارت و سراب های استان ، عباس آباد ، کله و نهرمیان سرچشمه می گیرد . این شاخه ها در محل پل دو آب به هم پیوسته ، رود واحدی را به نام چرّا « شرا » تشکیل می دهند ، پس از عبور از بخش چرّا با جهت جنوب به شمال با « دبی » قابل ملاحظه ای به شاخه غربی قره چای می پیوندد .
شاخه غربی که از کوه های الوند همدان سرچشمه گرفته از بهم پیوستن شش رود کوچک به وجود می آید که در دشت رزن و بهار به نام سیمینه رود نامیده می شود ، در دشت کبودر آهنگ ، شاخه فرعی « زهتران » و « خمیگان » از شمال به جنوب جریان یافته که این رودخانه در انتهای بخش چرّا با رودخانه چرّا یکی شده و به طرف ساوه جریان پیدا می کند ، در ساوه نیز دو رود کوچک به نام های « سامان » و « یاتان » بهم پیوسته به نام رود مزلقان یا مردقان ( مزدقان ) وارد قره چای شده پس اط گذشتن از دشت ساوه در محل پل دلاک به قمرود پیوسته و به « مسیله » و به کویر نمک می ریزد ، طول این رودخانه حدود 540 کیلومتر است . این رودخانه بویژه شاخه های آن در سربند و کزاز و بخش چرّا بعلت موقعیت طبیعی ویژه ، مناظر بسیارزیبایی پدید آورده که از جهت جاذبه های تور سیم و بهره برداری جهانگردی و ایرن گردی ، واجد اهمیت خاص است ، تراکم این مناظر دلنشین بویژه در منطقه سربند و کزاز که سرچشمه ها و سرشاخه های متعدد رودخانه را در خود جای داده بسیار جالب توجه است . اما این مناظر بسیار زیبا بعلت آن که در منطقه کوهستانی قرار گرفته و فاصله طولانی با مراکز شهرها دارند ، فاقد امکانات زیر بنایی مناسب گردشگری و ایرانگردی هستند . با ایجاد تأسیسات اولیه گردشگری این مناطق می تواند از مرکز مهم جذب و جلب گردشگر و ایرانگرد باشد و یا حداقل می تواند مردم استان را بخود جلب کند .

ب : رودخانه قمرود
این رودخانه که 288 کیلومتر طول دارد حوزه آبریز آن ، کوهستان های اطراف خمین و گلپایگان و خوانسار به وسعت 16050 کیلومتر مربع در جنوب شرقی استان مرکزی قرار دارد ، که مسیر قابل ملاحظه ای از این رودخانه در استان مرکزی واقع است . شاخه اصلی آن از کوه های لرستان ، گلپایگان و خوانسار سرچشمه گرفته و در هر مکان نام ویژه ای دارد . شاخه اصلی به نام دربند یا گلپایگان ، از کوه های زاگرس سرچشمه گرفته و شاخه اصلی و پر آب قمرود می باشد و در جهت شرق به غرب جریان دارد .
رودخانه خوانسار از کوه های این شهرستان سرچشمه گرفته ، پس از ورود به دشت گلپایگان به آن می پیوندد .که در پائین گلپایگان ، خرقاب نامیده می شود . این دو رود به نام (( خرقاب )) در 23 کیلومتری شرق خمین در نزدیکی (( گلهاگرد )) با رودخانه خمین یکی می شوند . رودخانه خمین از کوه های آشناخور ، سرچشمه گرفته و جهت آن ، جنوب غربی _ شمال شرقی است . شاخه های کوچکتری در خمین از کوه های ( نشهر ) و پشتکوه و دالایی و بیشه علی و حمزه لو سرچشمه گرفته که در 2 کیلومتری غرب خمین نزدیک روستای ریحان و (( ارّه )) به رود خمین می پیوندند . رودخانه قمرود پس از گذشتن از نیم ور و کنار محلات و غرب دلیجان بسوی قم می رود و در ناحیه (( پل دلاک )) در 20 کیلومتری شمال شرقی قم به قره چای پیوسته وارد مسیله شده و به کویر نمک می ریزد . از دیدگاه جاذبه های طبیعی گردشگری ، هر چند مسیر رودخانه قمرود بویژه پیش از عبور از نیمور محلات به اندازه منطقه سربند و کزاز ، چرّا ، سرسبز و زیبا نیست . اما جاذبه های گردشگری و ایرانگردی آن را نباید نادیده گرفت . بویژه در منطقه خمین و محلات با ایجاد امکانات و تأسیسات به جاذبه های گردشگری افزوده می گردد ، که می تواند در کنار جاذبه های طبیعی شهر زیبای محلات و پارک و سرچشمه و گلخانه ها و آب گرم معدنی ، مجموعه بسیار زیبا و جذابی برای گردشگران به وجود اورد .

بادها :
در فصل زمستان وزش بادها در دو جهت غرب و جنوب غربی دیده می شود و سرعت آن حدود 35 کیلومتر در ساعت است در فصل بهار ، وزش باد جنوب غربی و غرب و سرعت تا حدود 35 کیلومتر در ساعت است در تابستان نیز وزش باد در جهت جنوب غربی و غرب بوده و سرعت آن تا 15 کیلومتر در ساعت می رسد در پائیز وزش باد در دو جهت غرب و جنوب غربی با سرعت حداکثر 26 کیلومتر در ساعت است . در برخی اوقات ، وزش باد در جهت شمال شرقی و شرق بوده که معمولاً 70 درصد وزش آن آرام می باشد .


دریاچه ها :


دریاچه قاسم آباد :

این دریاچه طبیعی و بسیار زیبا در غرب بخش چرّا ، در غرب خنداب و در منطقه کوهستانی بین روستاهای اوچ تپه ، کرد و خورد 7 توتل و قاسم آباد قرار دارد ، محل دریاچه دشت کوچکی است که اطراف آن را کوه ها احاطه کرده اند . نزولات آسمانی آن مناطق در آن جمع شده و به صورت دریاچه در آمده است . در سال های خشکسالی آب آن کم و گاهی خشک است . اما در سالهایی که بارندگی زیاد است این دریاچه حتی قابل قایق رانی است وسعت آن حدود 3 کیلومتر و 2 کیلومتر است در فصل پائیز و ابتدای زمستان به علت آب و هوای مناسب ، محل تجمع پرندگان مهاجر است .

دریاچه میقان :
دریاچه یا کویر میقان در شمال شرقی اراک و در دشت فراهان قرار دارد . مساحت آن از حدود 100 تا 110 کیلومتر مربع متغییر است . حدود کویر یا دریاچه میقان در سال های مختلف بر حسب بارندگی متغییر است و محیط آن از 16 تا 24 کیلومتر تفاوت می کند . آب دریاچه شور است . محدوده دریاچه میقان از جهت اقلیمی دارای زمستان های معتدل است ، همین ویژگی سبب می گردد که در پائیز و اوایل زمستان زیستگاه پرندگان بویژه پرندگان مهاجر باشد .
پرندگان مهاجر از قبیل غاز و اردک و سرسبز در هنگام مهاجرت دسته جمعی از سرزمین های سردسیری در مسیر مهاجرت خود به جنوب ایارن ، حدود 2 ماه از آبان تا آذر را در محدوده این دریاچه بسر می برند .
دریاچه های مصنوعی :
در سطح استان بجز دریاچه های پشت سرهای دلیجان و ساوه و بند نیمور ، تعدادی دریاچه مصنوعی در پشت سرهای خاکی به وجود آمده که تمام آنها از جاذبه های جنوب ایرانگردی محسوب می شوند . یکی از این دریاچه ها که همیشه پر آب است دریاچه دربند جمال آباد قره کهریز است . ار اراک تا جمال آباد حدود 30 کیلومتر جاده آسفالته است . این دریاچه از رود آب های کوهستان های قره کهریز و کوه شمس آباد و بویژه دو قنات بسیار پر گردیده که طول آن حدود 2 کیلومتر با عرض یک کیلومتر است . دریاچه همیشه پر از آب شیرین بسیار گوارا است . امکان قایق رانی داشته و حتی در تابستان می تواند از تفرجگاه های بسیار زیبای استان باشد .


مناطق حفاظت شده :


منطقه حفاظت شده هفتاد قله :
کوهستان های مشهور به هفتاد قله به مساحت 82125 هکتار بین شهرهای اراک و محلات و خمین واقع شده است . با توجه به ویژگی زیستگاهی و ارزش های مربوط به حیات وحش ، این منطقه به عنوان نمونه ای بارز از یک اکوسیستم کوهستانی به شمار می رود . ارزشهای زیستگاهی کوه های این منطقه باعث شده است که از زمان های قدیم یکی از بهترین شکارگاه های کشور محسوب می شود . در یکی از دره های بسیار زیبای هفتاد قله بنام دره چکاب که این نام به خاطر چشمه ای به همین اسم است سنگ نبشته ای موجود است که می رساند این منطقه از قدیم شکارگاهی معروف بوده است . از شکارهای بزرگ این مناطق می توان به : قوچ و میش ، کل و بز ، آهو و پلنگ ، گراز که این نوع شکارها بیشتر در کوهستان ها بسر می برند اشاره کرد .
شکار کوچک پرندگان از قبیل : غاز خاکستری ، اردک ، لک لک سفید ، بلدرچین ، هوبره ، فاخته ، قمری ، کبوتر چاهی ، کبوتر کوهی ، عقاب طلایی ، کرکس مصری ، هما و دال اشاره کرد .
منطقه غربی اراک شامل کوه های چرّا و وفس : این کوهستان ها با پوشش گیاهی بین 25 تا 60 درصد و آب فراوان از شکارگاه های خوب استان است . شکارگاه های معروف آن عبارتند از : کوه کوچک زار ، کوه خشکه ، کوه لجور ، از شکارگاه های مهم آن : کوه وحش ، شکار آنجا عبارتند از : قوچ و میش _ آهو و گرگ _ روباه و خرگوش و از پرندگان کبک و تیهو و با قرقره و فاخته است .
منطقه سربند :
منطقه سربند بیشتر تپه ماهور است و یکی از شکارگاه های خوب استان است . ارتفاعات آن عبارتند از : دواریجان ، گونه ، چوبدر علیا ، چوبدر سفلی ، دو آب ، با زمستان سرد و تابستان معتدل از بهترین شکارگاه های قوچ و میش بویژه کبک است . دره مالیمر و باغ سماق لو از مناطق بسیار زیبای استان بوده و دارای دره های سرسبز و چشمه های فراوان است . شکار آنجا قوچ ، میش و کبک و تیهو می باشد . از چشمه های معروف آن سیب در است .
پارک جنگلی اراک :

چشمه های معدنی :
چشمه های دایمی فراوانی در استان وجود دارد که به مناسبت فراوانی آب و سرسبزی و زیبایی طبیعی و آسانی دسترسی به آنها از جاذبه های طبیعی بسیار مهم بشمار می روند و می توان محل گذران ایام فراغت و تفرجگاه اهالی استان و ایرانگردان باشد .
مهمترین آنها عبارتند از : سرچشمه محلات ، چشمه پنجه علی ، سرآب اسکان ، سرآب حک ( سراب بولاغ ) ، سراب عباس آباد شازند ، چشمه انجدان ، چشمه بالقلو در ساوه ، که تنها در سرچشمه محلات و پارک کنار آن ، تسهیلات و امکانات جهانگردی ایجاد شده است . در دامنه کوه سفید خانی ، چشمه چینچلی ، با آب معدنی و گوارا می تواند از جاذبه های خود طبیعی به حساب می آید .
چشمه های آب گرم محلات :
چشمه های آب گرم محلات به فاصله 15 کیلومتری شمال شرقی محلات قرار دارد . این چشمه های آب گرم معدنی در سمت شرقی کوه خورزن در نزدیکی روستای نینه از دهستان خورهه قرار گرفته است . استفاده از چشمه های آب گرم معدنی محلات سابقه باستانی داشته و می توان تاریخ استفاده از آن را با آثار باستانی خورهه در یک جهت پنداشت .
از دوران باستان تاکنون از آب گرم محلات به خاطر خواص درمانی آن استفاده می کرد

سیستم مکان یابی جهانی یا GPS چیست؟

سیستم مکان یابی جهانی یا GPS چیست؟ نوشته شده توسط امیر جبلی سیستم مکان یابی جهانی ( Global Positioning System ) یک سیستم هدایت ( ناوبری) ماهواره ای اســت شـامل شبکه ای از 24 ماهواره درگردش که درفاصله 11 هزارمایلی ودر شش مدارمختلف قراردارند . در واقع یک سیستم راهبری و مسیریابی ماهواره ای است که از شبکه ای با 24 ماهواره تشکیل شده است و این ماهواره ها به سفارش وزارت دفاع ایالات متحده ساخته و در مدار قرار داده شده اند. این سیستم در ابتدا برای مصارف نظامی تهیه شد ولی از سال 1980 استفاده عمومی آن آزاد و آغاز شد. خدمات این مجموعه در هر شرایط آب و هوایی و در هر نقطه از کره زمین در تمام ساعت شبانه روز در دسترس است. پدید آوردنگان این سیستم، هیچ حق اشتراکی برای کاربران در نظر نگرفته اند و استفاده از آن رایگان است. 24 ماهواره که دور زمین در گردش هستند(شکل1) ماهواره ها درحال حرکت می باشند و درعرض 24 ساعت دوبارکامل بـــرگرد زمیــن می گردنــــــد . (هرروز دوبار ) باسرعتی درحدود 108 مایل درثانیه ) ماهواره های GPS به نام NAVSTAR شناخته می شوند... لازمه هرگونه آشنایی با GPS فراگیری ماهیت اصلی این ماهواره ها می باشد . اولین ماهواره GPS درفوریه 1978 پرتاب شد . وزن هرماهواره تقریباً / 2000 پاوند ودارای صفحات آفتابی به پهنای 17¬f می باشد . و قدرت فرستنده آن 50 وات ویا کمتر است. هر ماهواره 2 سیگنال ارسال می کند: L1 و L2 . GPS های غیر نظامی از فرکانس 42MHZ.1575 :L1 اسـتــفــاده می کننند . هر ماهواره حدوداً 10 سال فعال می ماند وجایگزینی ماهواره ها بموقع انجام گشته و ماهواره های جایگزین به فضا پرتاب می گردند . برنامه شبکه GPS هم اکنون تا سال 2006 تنظیم وجایگزینی های لازمه ترتیب داده شده اند.مسیر گردش ماهواره ها آنها را بین عرض جغرافیایی 60 درجه شمالی و60 درجه جنوبی قرارمی دهد . این امر به معنی آن است که درهرنقطه از زمین ودرهرزمان می توان سیگنال های ماهواره أی را دریافت نمود. وهرچه به قطبهای شمال – جنوب نزدیک شویم نیز همچنان ماهواره های GPS را خواهیم دید . هرچند دقیقاً در بالای سرما نخواهند بود واین در دقت وصحت عمل آنها در این نقاط تاثیرمی گذارد . یکی از بزرگترین مزایای رهیابی بوسیله GPS نسبت به روشهای دیگر زمینی آن است که این سیستم درهر شرایط جوی و بدون توجه به نوع کاربرد گیرنده GPS بخوبی کارمی کند . ماهواره های GPS 24 عدد ماهواره GPS در مدارهایی بفاصله 24000 هزار مایل از سطح دریا گردش می کنند. هر ماهواره دقیقا طی 12 ساعت یک دور کامل بدور زمین می گردد. سرعت هریک 7000 مایل بر ساعت است. این ماهواره ها نیروی خود را از خورشید تامین می کنند. همچنین باتری هایی نیز برای زمانهای خورشید گرفتگی و یا مواقعی که در سایه زمین حرکت می کنند بهمراه دارند. راکتهای کوچکی نیز ماهواره ها را در مسیر صحیح نگاه می دارد. به این ماهواره ها NAVSTAR نیز گفته می شود. در اینجا به برخی مشخصه های جالب این سیستم اشاره می کنیم: • اولین ماهواره GPS در سال 1978 یعنی حدود 35 سال پیش در مدار زمین قرار گرفت. • در سال 1994 شبکه 24 عددی NAVSTAR تکمیل گردید. • عمر هر ماهواره حدود 10 سال است که پس از آن جایگزین می گردد. • هر ماهواره حدود 2000 پاوند وزن دارد و طول باتری های خورشیدی آن 5.5 متر است. • انرژی مصرفی هر ماهواره، کمتر از 50 وات است. GPS چگونه کار می کند؟ ماهواره های این سیستم، در مداراتی دقیق هر روز 2 بار بدور زمین می گردند و اطلاعاتی را به زمین مخابره می کنند. گیرنده های GPS این اطلاعات را دریافت کرده و با انجام محاسبات هندسی، محل دقیق گیرنده را نسبت به زمین محاسبه می کنند. در واقع گیرنده زمان ارسال سیگنال توسط ماهواره را با زمان دریافت آن مقایسه می کند. از اختلاف این دو زمان فاصله گیرنده از ماهواره تعیین می گردد. حال این عمل را با داده های دریافتی از چند ماهواره دیگر تکرار می کند و بدین ترتیب محل دقیق گیرنده را با اختلافی ناچیز، معین می کند. گیرنده به دریافت اطلاعات همزمان از حداقل 3 ماهواره برای محاسبه 2 بعدی و یافتن طول و عرض جغرافیایی، و همچنین دریافت اطلاعات حداقل 4 ماهواره برای یافتن مختصات سه بعدی نیازمند است. با ادامه دریافت اطلاعات از ماهواره ها گیرنده اقدام به محاسبه سرعت، جهت، مسیرپیموده شده، فواصل طی شده، فاصله باقی مانده تا مقصد، زمان طلوع و غروب خورشید و بسیاری اطاعات مفید دیگر، می نماید. گیرنده GPS بسته به نوع مصرف و بودجه می توانید از طیف وسیع گیرنده های GPS بهره ببرید. همچنین، باید از در دسترس بودن نقشه مناسب و بروزجهت ناحیه مورد استفاده تان، اطمینان حاصل کنید. امروزه بهای گیرنده های GPS بطور چشمگیری کاهش پیدا کرده است و هم اکنون در کشور ما (ایران) با بهایی معادل یک عدد گوشی متوسط موبایل نیز می توان گیرنده GPS تهیه کرد. در کشورهای توسعه یافته از این سیستم جهت کمک به راهبری خودرو، کشتی و انواع وسایل نقلیه بهره گیری می شود. هر چه نقشه های منطقه ای که در حافظه گیرنده بارگذاری می شود دقیق تر باشد، سرویسهایی که از GPS می توان دریافت داشت نیز ارتقا می یابد. برای مثال، می توان از GPS مسیر نزدیکنرین پمپ بنزین، تعمیرگاه و یا ایستگاه قطار را سوال نمود و مسیر پیشنهادی را دنبال کرد. دقت مکانیابی این سیستم در حد چند متر می باشد، که بسته به کیفیت گیرنده تغییر می کند. از سیستم محلیابی جهانی می توان در کارههایی چون نقشه برداری و مساحی، پروژه های عمرانی، کوهنوردی، کایت سواری، سفر در مناطق ناشناخته، کشتی رانی و قایقرانی، عملیات نجات هنگام وقوع سیل و زمینلرزه و هر فعالیت دیگر که نیازمند محل یابی باشد، بهره برد. هر کس که بخواهد بداند کجاست و بکجا می رود به این سیستم نیازمند است، با توجه به نزول شدید بهای گیرنده های این سیستم، و افزایش امکانات آنها، این تکنولوژی در آینده نزدیک بیش از پیش در اختیار همگان قرار خواهد گرفت. اطلاعاتی که یک ماهواره GPS ارسال می کند چیست ؟ سیگنـال GPS شـــــامــل : یـــک کد شبه تصادفی Pseudo Random Code ، داده ای بنام ephemeris ویک داده تقویــــمی بنام almanac می باشد. کد شبه تصادفی مشخص کننده ماهواره ارسال کننده اطلاعات ( کد شتاسایی ماهواره ) می باشد. هرماهواره باکدی مخصوص شناسایی می شود : RPN Random Code Pseudo این عددی است بین 1و 32 . این عدد درگیرنده هر GPS نمایش داده میشود .دلیل اینکه تعداد این شناسه ها بیش از 24 می باشد امکان تسهیل درنگهداری شبکه GPS باشد . زیرا ممکن است یک ماهواره پرتاب شود و شروع بکار نماید قبل از اینکه ماهواره قبلی از رده خارج شده باشد . به این دلیل ازیک عدد دیگر بین 1و 32 برای شناسایی این ماهواره جدید استفاده می شود . داده Ephemeris دائماً بوسیله ماهوارها ارسال میگردد وحاوی اطلاعاتی درمورد : وضعیت خود ماهواره (سالم یا ناسالم) و تاریخ وزمان فعلی می باشد . گیرنده GPS بدون وجود این بخش از پیام درمورد زمان وتاریخ فعلی درکی ندارد . این بخش پیام نکته اساسی برای تعین مکان می باشد. Almanac داده أی را انتقال می دهد که نشان دهنده اطلاعات مداری برای هرماهواره وتمام ماهوارهای دیگر سیستم می باشد . حال میتوان شیوه کار GPS را بهتر بررسی کرد . هرماهواره پیامی را ارسال می کند که بــطور ســــــاده می گوید : من ماهواره شماره X هستم ، موقعیت فعلی من Y است ، و این پیام در زمان Z ارسال شده است هر چند که این شکل ساده شده پیام ارسالی است ولی می تواند کل طرز کار سیستم را بیان نماید . گیرنده GPS پیام را می خواند و داده های almanac و ephemeris را جهت استفاده بعدی ذخیــره می نماید . این اطـلاعـات می توانند برای تصحیح و یا تنظیم ساعت درونی GPS نیز به کار روند . حال برای تعیین موقعیت ، گیرنده GPS زمانهای دریافت شده را با زمان خود مقایسه می کند . تفاوت این دو مشخص کننده فاصله گیرنده GPS از ماهواره مزبور می باشد . این عملی است که دقیقاً یک گیرنده GPS انجام می دهد . با استفاده از حداقل سه ماهواره یا بیشتر ، GPS می تواند طول و عرض جغرافیایی مکان خود را تعیین نماید . ( که آن را تعیین دو بعدی می نامند . ) و با تبادل با چهار ( و یا بیشتر ) ماهواره یک GPS می تواند موقعیت سه بعدی مکان خود را تعیین نماید که شامل طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع می باشد . با انجام پشت سر هم این محاسبات ، GPS می تواند سرعت و جهت حرکت خود را نیز به دقت مشخص نماید . یکی از عواملی که بر روی دقت عمل یک GPS اثــر می گذارد . شکل قرار گرفتن ماهواره ها نسبت به یکدیگر می باشد . (از نقطه نظر GPS ) اگر یک GPS با چهار ماهواره تبادل نماید و هر چهار ماهواره در شمال و شرق GPS باشند طرح و هندسه این ماهوارها برای این GPS بسیار ضعیف میباشد و شاید GPS قادر نباشد مکان یابی نماید. زیرا تمام اندازه گیریهای فاصله در یک جهت عمومی قرار دارند. مثلث سازی ضعیف است وناحیه مشترک بدست آمده ازاشتراک این مسافت سنجی ها وسیع می باشد ( مکانی که GPS برای مکان خود تصورمی کند بسیار وسیع می باشد ودر نتیجه تعیین دقیق محل آن ممکن نیست ) دراین موقعیتها حتی اگر GPS مکان یابی را انجام دهد وموقعیتی راگزارش نماید دقت آن نمی تواند زیاد خوب باشـــــــد ( کمتر از500-300 فیت ). اگر همین چهارماهواره درچهارجهت ( شمال ، جنوب ، شرق ، غرب ) وبا زوایای 90 درجه قرارداشته باشند طرح این چهار ماهواره برای GPS مزبور بهترین حالت می باشد چراکه جهات مسافت سنجی چهار جهت متفاوت و نقطه اشتراک این مسافت سنجی ها بسیار کوچک می باشد . وهرچه این نقطه اشتراک کوچکتر باشد به معنی آن است که بیشتر به نقطه واقعی حضورخود نزدیک شده ایم . دراین موقعیت دقت عمل کمتر از100فیت می باشد . طرح وهندسه قرارگرفتن ماهواره ها هنگامیکه GPS نزدیکی ساختمانهای بلند، قلل کوهها ، دره های عمیق ویا در وسایل نقلیه قرارگرفته باشد به مساله مهمتری تبدیـل می گردد .اگر مانعی در رسیدن سیگنالهای بعضی از ماهواره ها وجود داشته باشد GPS می تواند از بقیه ماهواره ها بـــرای مکان یابی خود استفاده نماید. هرچه این موانع بیشتر و شدیدتر شوند مکان یابی نیز مشکل تر می گردد . یک گیرنده GPS نه تنها ماهواره های قابل استفاده را تشخیص می دهد بلکه مکان آنها را درآسمان نیز تعیین می کند . ( ارتفاع و زاویه ) منبع دیگرایجاد خطا " چند مسیری " می باشد ." چند مسیری" نتیجه انعکاس سیگنال رادیویی به وسیله یک شی می باشد . این پدیده باعث ایجاد تصاویر سایه دار در تلویزیونها می گردد هر چند در آنتنهای جدید این شکل به وجود نمی آید ، این پدیده در آنتنهای رو تلویزیونی قدیمی به وجود می آمد. بروز این اختلال برای GPS ها به این شکل است که امواج بعد از انعکاس به وسیله اشیاء ( مانند ساختمانها یا زمین ) به آنتن GPS برسند . در این صورت سیگنال مسیر بیشتری را تا رسیدن به آنتن GPS طی می کند و این باعث می شود که GPS فاصله ماهواره را بیشتر از آنچه هست محاسبه نماید. که باعث ایجاد خطا در مکان یابی نهایی می گردد. در صورت بروز این اختلال تقریباً 15 فیت بر خطای نهایی افزوده می شود .منبع دیگری نیز برای ایجاد خطا ممکن است وجود داشته باشند . افزایش تاخیر ( delay ) به دلیل اثرات جوی نیز می تواند برروی دقت کار اثر بگذارد . همچنین خطاهای ساعت داخلی GPS . در هر دو این موارد گیرنده GPS طوری طراحی شده است که این اثرات را جبران نماید . ولی خطاهای کوچکی بر اساس همین اثرات همچنان بروز خواهند کرد . در عمل ، دقت کار یک GPS غیر نظامی معمولی ، با توجه به تعداد ماهواره های تبادلی و طرح قرار گرفتن آنها بین 60 تا 225 فیت می باشد. GPS های پیچیده تر و گرانتر می توانند با دقتهایی در حد سانتیمتر کارکنند . ولی دقت یک GPS معمولی نیزمی تواند به کـــمک پـــردازشی بـــه نـــام DGPS Differential GPS به حدود 14 فیت یا کمتر برسد .سرویسهای DGPS با هزینه کمی قابل اشتراک می باشند . سیگنال تصحیحات DGPS توسط سازمان Army Corps Of Engineers و از ایستگاههای مخصوص ارسال می گردد . این ایستگاهها در فرکانس KHZ .325- 283.5 کار می کنند تنها هزینه استفاده از این سرویس خریدن یک دامنه از این سیگنالها می باشد . با این کار یک گیرنده دیگر به GPS ما متصل می شود ( از طریق یک کابل سه رشته ای ) و عمل تصحیح را طبق یک روش استاندارد به نام ( RTCM SC-104 ) انجام می دهد . اشتراک سرویسهای DGPS از طریق امواج رادیویی FM نیز ممکن می باشد . چه کسانی از GPS استفاده می کنند ؟ GPS ها دارای کاربردهای متنوعی در زمین ، دریا و هوا می باشند ، اساساً GPS هر جایی قابل استفاده است مگر در نقاطی که امکان وصول امواج ماهواره درآنها نباشد مانند داخل ساختمانها ، غارها ونقاط زیرزمینی دیگر و یا زیر دریا ، کاربردهای هوایی GPS در رهیابی برای هوانوردی تجاری میباشد . در دریا نیز ماهیگیران ، قایقهای تجاری ، ودریا نوردان حرفه أی از GPS برای رهیابی استفاده می کنند . استفاده های زمینی GPS بسیار گسترده تر می باشد . مراکز علمی از GPS برای استفاده از قابلیت و دقت زمان سنجی اش واطلاعات مکانی اش استفاده می کنند . نقشه برداران از GPS برای توسعه منطقه کاری خود بــــهره می گیرند . سایتهای گرانقیمت نقشه برداری دقتهایی تا یک متر را فراهم می آورند . GPS ها علاوه بر صرفه جویی دقتهای بهتری را برای این سایتها به ارمغان می آورند . استفاده های تفریحی از GPS نیز به تعداد تمام ورزشهای تفریحی متنوع است . به عـنوان مثال برای شکارچیان ، برف نوردان ، کوهنوردان وسیاحان و… در نهایت باید گفت هرکسی که می خواهد بداند که درکجا قراردارد ، راهش به چه سمتی است ، ویا با چه سرعتی درحرکت است می تواند از یک GPS استفاده کند . در خودروها نیز وجود GPS به امری عادی بدل خواهد شد.سیستم هایی درحال تهیه است تا درکنار هر جاده ای با فشار دادن یک کلید موقعیت به یک مرکز اورژانس انتقال یابد . ( بوسیله انتقال موقعیت فعلی به یک مرکز توزیع ) سیستم های پیچیده دیگری موقعیت هر خودرو را دریک خیابان ترسیم می کنند این سیستمها به راننده بهترین مسیر برای رسیدن به یک هدف خاص را پیشنهاد می کنند . منبع : http://www.geomatic.ir